Jak zaprojektować tradycyjny lub nowoczesny ogród w stylu wiejskim?

Wyglądem nieco zbliżone do ogrodów ekologicznych. Pełne barw, pokrojów, zapachów i dźwięków. Niestety – czasem wymagające od nas sporej inwestycji czasu i środków. Ale dla mnie warte są każdej ceny… Ogrody w stylu wiejskim to prawdziwy kwietny raj, zachwycający powrót do przeszłości, sielskie życie wśród kwiatów, ziół, warzyw i owoców na wyciągnięcie ręki!

Ogrody wiejskie na długi czas odeszły do lamusa. I to w szczególności na wsiach. Dlaczego? Dlatego, że następuje cały czas znaczny napływ ludności z miast na obszary wiejskie. Zamożni, nowi przybysze budują okazałe domy, zakładają nowoczesne ogrody, serwując tubylcom spore zamieszanie w głowie (oczywiście generalizuję – nie jest tak zawsze i wszędzie!). W konsekwencji, przed tradycyjnymi domami powstają dziwaczne twory, błędne interpretacje i mieszanki różnych stylów. A obok nich nowoczesne wille z otoczką profesjonalnie zaprojektowanej zieleni...

Niektórzy mówią, że nie ma brzydkich ogrodów… O gustach się nie dyskutuje, ale fakt faktem – powinniśmy propagować dobre wzorce, by ulepszać nasze zielone zakątki! Dlatego dziś chciałabym zaapelować szczególnie do wszystkich, którzy mieszkają na terenach podmiejskich – twórzmy wiejskie ogrody! :-)

W jaki sposób to zrobić? Musimy zadać sobie na początek kilka podstawowych pytań:

Czy chcę, aby ogród był wyłącznie ozdobny? Czy chcę zbierać z niego własne owoce, warzywa i zioła? Czy potrzebuję zorganizować na nim dodatkowe miejsce wypoczynku i spożywania posiłków wraz z rodziną (może mam taras i to wystarczy)?

Jakie są moje możliwości? Czy mogę poświęcić dużo czasu na pielęgnację roślin? Czy stać mnie na zakup dużej ilości roślin i coroczny dosiew gatunków jednorocznych i dwuletnich? Jakie są możliwości mojego ogrodu: jaka gleba, nasłonecznienie? Jakie przeważają wiatry w moim rejonie (bardzo ważne!)?

Jeżeli znacie już odpowiedzi na te kilka pytań, poniżej podaję kilka prostych, ogólnych zasad komponowania ogrodów wiejskich ;-)

1. Harmonia z krajobrazem

Dla mnie, jako architekta krajobrazu, to bardzo ważna zasada. Szczególnie dotyczy to obszarów wiejskich, które ulegają coraz większym zniekształceniom właśnie przez postępującą suburbanizację. Na szczęście dla polskich wsi tworzy się plany odnowy, które zawierają między innymi kwestie związane z propagowaniem wzorców tradycyjnych ogrodów wiejskich. Zakładając ogród na obszarze podmiejskim warto, abyśmy przypatrzyli się dokładnie, co otacza nas wokół. Jeżeli w pobliżu możemy podziwiać dalekie widoki, rozległe pola i łąki, ciemne zarysy lasów – jest to idealne miejsce i czas, aby nawiązać swoim ogrodem do krajobrazu wiejskiego! Zajrzyjmy także za najbliższy płot. Jeżeli którykolwiek sąsiad posiada rustykalny ogród – nawiążmy swoim do jego, poprzez podobny dobór roślin i lokalnych materiałów. Ale jeżeli sąsiad posiada żywopłot z kolumnowych iglaków i kostkę brukową – niekoniecznie bierzmy z niego przykład! ;-) Pamiętajmy także, aby piękne widoki pożyczać sobie do własnego ogrodu – kadrować je roślinnymi ramami, otwierać na nie ogród. Natomiast widoki szpecące, psujące nasz ogólny zamysł maskujmy wielowarstwowymi i wielopiętrowymi nasadzeniami z drzew, krzewów i bylin.

2. Prostota

W wiejskim ogrodzie stosujemy proste układy o zarysach geometrycznych. Dozwolone są linie swobodne, jednak nie mogą być one zbyt skomplikowane ani nadto wymyślne. Raczej nastawiamy się na prostokąty i kwadraty. Różnorodność, dynamikę i lekkie rozmycie układu zapewnią nam za to  rośliny!

3. Roślinność jako element dominujący

Kwitnące rośliny stanowią całą kwintesencję wiejskiego ogrodu. Muszą być barwne, różniące się od siebie wyglądem i pięknie pachnące! Tworzymy z nich gęste, niezbyt wielkie skupiska, łączymy obok siebie różne gatunki, różne barwy i różne wysokości bylin i krzewów. Musimy wykreować wrażenie przypadkowości. Pozwalamy na rozsiewanie się roślin (ewentualnie je potem korygujemy). Dla kontrastu z obfitością kwiatów możemy stosować strzyżone, zielone żywopłoty. 

Z podstawowych gatunków nadających się do ogrodów wiejskich warto wymienić: aksamitki, astry, bratki, cynie, dalie, goździki, groszek pachnący, konwalie, kosmosy, krwawniki, kosaćce, lilie, łubiny, maciejkę, maki, malwy, mieczyki, nagietek, narcyzy, nasturcję, piwonię, niezapominajki, ostróżki, rudbekie, szafirki i tulipany. Z krzewów sadzimy: barwinek, bez czarny, forsycję, głogi, hortensje, jaśminowce, kalinę koralową, lilaki, róże i tarninę.

Ozdobność ogrodu łączymy (jeżeli chcemy i możemy, nie mniej jednak jest to podstawowy element ogrodu wiejskiego) z użytecznością przydomowego warzywnika i sadu. Warzywnik może przyjąć bardzo ozdobną lub nawet nowoczesną formę (jeżeli zdecydujemy się na całościowo nowoczesną interpretację, o czym za chwilę). Możemy bowiem posadzić pośród naszych warzyw, gatunki ozdobne, które dodatkowo mogą pomóc nam w odstraszaniu szkodników np. aksamitki (odstrasza nicienie) nagietki czy słoneczniki. Niektóre gatunki warzyw, jak np. koper włoski, są ozdobne same z siebie.

Ogrody warzywne stają się coraz bardziej popularne, nawet w nowoczesnych założeniach! Panująca moda na zdrowy styl życia i ekologiczne jedzenie tym bardziej zachęca do uprawy własnych warzyw. Wymaga ona od nas jednak nieco więcej uwagi i regularnego podlewania. Opłaci się wówczas zainwestować w zbiornik do gromadzenia wody opadowej, którą wykorzystamy na nawodnienie naszych marchewek i pietruszek.

Warto też, aby w naszym wiejskim ogrodzie pojawiło się chociaż jedno drzewko owocowe – nie tylko z uwagi na plony, ale także ze względu na niesamowity efekt wizualny i zapach podczas wiosennego kwitnienia! Ciekawą opcją w nowoczesnym wiejskim ogrodzie jest rozpinanie drzewek owocowych na różnego rodzaju kratkach i naciągach. Łączymy wtedy oryginalną formę z pożytecznym wykorzystaniem.

Przy pergolach, kratkach, zadaszeniach sadzimy dzikie wino, wiciokrzew pomorski, pnące róże i powojniki.

Warto abyśmy posiadali w swoim ogrodzie – nie wedle wierzeń, ale tradycji – swoje drzewo-opiekuna. Dawniej wierzono w magiczną moc drzew, my raczej sadźmy je by uzyskać w ogrodzie nieco cienia i chłodu w upalne dni oraz stanowią swoistą ochronę przed uderzeniem pioruna w dom. Możemy zgodnie z dawnymi obyczajami posadzić w ogrodzie lipę – gdy urodzi nam się córeczka, lub dąb – gdy urodzi się synek ;-) Inne pasujące gatunki drzew (niezwiązane z urodzinami) to jesiony czy orzechy. Konary tych drzew mogą stanowić także solidne wieszaki dla huśtawek!

Ograniczamy duże powierzchnie trawników, zastępując je łąkami kwietnymi. Przystrzyżoną darń stosujemy za to jako nawierzchnie ścieżek, po których możemy przechadzać się na boso letnią, poranną rosą.

Jeżeli jesteśmy posiadaczami niewielkiego ogrodu lub też chcielibyśmy podejść do tematu wiejskości z nutą nowoczesności mamy do dyspozycji kilka roślinnych rozwiązań w wersji mini!

Możemy zastosować jedynie mały fragment łąki kwietnej w eksponowanym miejscu, np. przy tarasie!

Możemy stworzyć niewielkie grupy bylin w szczelinach utwardzonej nawierzchni z kamieni, cegieł czy drewna.

Możemy stworzyć tzw. ogródek przyokienny - to prosty w pielęgnacji i zarazem bardzo efektowny sposób na wprowadzenie wiejskiego klimatu do swojego ogrodu. Pod oknem wydzielamy prostokątną grządkę na której - wedle uznania - sadzimy wysokie rośliny, które możemy obserwować przez okno z wnętrza domu, lub niskie i pachnące, które nie przysłonią dostępu światła i będą wprowadzać niezwykły aromat do naszych domów.

Możemy zdecydować się również na jednobarwność. Szczególnie ogród wiejski w wersji białej idealnie sprawdzi się przy domach o nieco nowocześniejszej formie. Pamiętajmy jedynie, by stosować gatunki charakterystyczne dla stylu rustykalnego.

4. RETRO dodatki

W ogrodzie rustykalnym stosujemy charakterystyczne obiekty małej architektury. Meble ogrodowe powinny być proste, czasem wręcz prymitywne, najlepiej wykonane z naturalnych materiałów. Unikamy plastikowych krzesełek i marketowych ławeczek. Jeżeli posiadamy już w ogrodzie jakiegoś gotowca, warto go postarzyć specjalnymi technikami (takie ogrodowe shabby chic) lub otoczyć go stylowymi dodatkami (kilka donic, kwiaciaste poduchy). Budujemy ławy, ławeczki i stoły z drewnianych bali, przypominające te utarte gdzieś w wyobraźni, niczym z wiejskich karczm. Świetnie sprawdzą się także meble wiklinowe!

Ogrodzenia nie powinny (chyba, że to z różnych przyczyn konieczne) agresywnie odseparowywać nas  od sąsiedztwa. Powinny być ozdobne i pozwalać osobom z zewnątrz podziwiać nasze wiejskie przedogródki. Możemy zdecydować się na tradycyjne płotki ze sztachet, gałęzi drzew czy na podmurówkach z polnych kamieni. Także wejścia na naszą posesję powinny być zachowane w stylistyce rustykalnej.

W wiejskim ogrodzie nie może zabraknąć nieco ludowego rękodzieła! Obowiązkowe są różnego rodzaju kwietniki w drewnianych taczkach, rowerach, strachy na wróble, koła powózek, wiatraki, studnie czy karmniki dla ptaków. Nasz ogród dekorujemy także prostymi latarenkami, wierzbowymi wieńcami, koszami i innymi wyplatankami. Muszę Was tutaj koniecznie skierować na bloga Pani Iwony (U Iwonki w ogródku), która jest absolutną mistrzynią w tego typu cudach – znajdziecie tu moc inspiracji do tworzenia własnych ozdób! Możecie również dekorować swoje tarasy i ogrodowe stoły bukietami z zebranych w ogrodzie kwiatów ;-)

Jedna z wielu przykładowych ręcznych dekoracji wykonywanych przez Panią Iwonę (blog)

To tyle zasadniczych rozważań nad wiejskim charakterem ogrodu. W książkach czytamy, że jest to styl trudny w utrzymaniu, pracochłonny i drogi. Pracochłonny – owszem. Na pewno nie wystarczy doraźna pielęgnacja, musimy poświęcić roślinom trochę więcej czasu i miłości. Lub – jeżeli nas stać – oddać ogród pod opiekę wykwalifikowanym pracownikom firm ogrodniczych. Jeżeli chodzi o aspekt finansowy – mamy możliwość zaoszczędzenia na różne sposoby. Istnieje wiele forów ogrodniczych i facebook’owych grup, na których możemy wymieniać się z innymi za darmo nasionami i nadwyżkami roślin. Część proponowanych gatunków drzew i krzewów to gatunki rodzime, występujące w stanie dzikim, które kosztują o wiele mniej niż odmiany hodowlane. Wszelkie ozdoby i elementy nieożywione możemy wykonywać sami, a jeżeli kiepscy z nas rzemieślnicy możemy szukać ciekawych dodatków na targach czy allegro. Nawierzchnie wykonujemy z lokalnych materiałów i tego co mamy w zanadrzu – polnych kamieni i żwiru, z cegieł rozbiórkowych i starego drewna…

Zachęcam Was gorąco do zakładania ogrodów wiejskich! Są wspaniałe – barwne, żywe, pachnące, wydające dźwięki… Są powrotem do dawnych tradycji i wzorców, które możemy jak najbardziej przekładać na dzisiejsze czasy i interpretować w nowoczesny sposób. Prawdziwy retro styl – uważany za niemodny i trudny w utrzymaniu, dziś staje się szansą na odnowę obszarów wiejskich i nawrót do kolorowej, roślinnej tradycji polskiego ogrodnictwa!